Юбілейныя даты, падзеі, хроніка жыцця малой радзімы... 2026 год

 ***  Для персаналій юбілейнымі лічацца

50, 60, 70, 75, 80, 90, 100, 110, 120, 125, 130, 140, 150, 160, 170, 175, 180, 190, 200... год, 

для падзей – 20, 25, 30, 40, 50... (далей як для персаналій) год.

595 гадоў назад

• 1431 першы ўпамін пра вёску Галубічы.

595 гадоў назад

• 1566 – Пастановай Віленскага сейма Літвы і Беларусі ўзаконены раздзел Глыбокага па рацэ Бярозаўка (Бярэзвіца) паміж Віленскім ваяводствам (паўднёва-заходняя частка) і Полацкім ваяводствам (паўночна-ўсходняя частка). “Віленскае” Глыбокае належала роду Зяновічаў, “Полацкае” – роду Корсакаў.

425 гадоў назад

• 1601 – Кароль Рэчы Паспалітай Сігізмунд-Аўгуст заснаваў першы на Глыбоччыне Касцёл Маці Божай Ласкавай у в. Задарожжа.

365 гадоў назад

• 1661, 6 лістапада – каля Глыбокага войскі Вялікага княства Літоўскага на чале з С.Чарнецкім разбілі маскоўскія войскі пад камандаваннем І.Хаванскага. (Глыбоччына. Зямля, любімая навечна,дзе Доўгае і Беразвечча. — Мн.: ЛіМ, 2012. — С. 15).

235 гадоў назад

• 1791 — скончана будаўніцтва Касцёла Бязгрэшнага Зачацця Прасвятой Дзевы Марыі ў в. Удзела (1766 -1791) (“Глыбоччына: ілюстраваны летапіс краю”.- Мн.: БЕЛТА, 2014.- с. 15).

140 гадоў назад

• 1886 год – пабудавана царква ў гонар Праабражэння Гасподняга ў в. Верхняе (1884 (??? 1886). Помнік народнага дойлідства. Аб'ект гісторыка-культурнай спадчыны ІІІ катэгорыі (213Г000376) (Царква ў гонар Праабражэння. – Кулагін, А.М. Праваслаўныя храмы Беларусі: энцыклапедычны даведнік. – Мн., БелЭн, 2007. – С. 77; “Глыбоччына: ілюстраваны летапіс краю”.- Мн.: БЕЛТА, 2014.- с. 26.  Сайт Полацкай епархііПолацкай епархіі “Глубокское Благочиние”.
  

115 гадоў назад

1911

• 1911, 18 чэрвеня – у Глыбоцкую царкву Прасвятой Багародзіцы дастаўлены абраз “Достойно есть”.

110 гадоў назад 

1916

• 1916 – пабудавана царква Св. Мікалая царква Св. Мікалая ў в.Забор’е (Пліскі с\с).

1921

• 1921, 18 сакавіка – падпісаны Рыжскі мірны дагавор, згодна якому Глыбоччына, як частка Заходняй Беларусі, увайшла ў склад Польшчы, дзе знаходзілася да 17 верасня 1939 г.

100 гадоў назад

1926

• 1926 – выйшла кніга Ластоўскі, В. Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі: спроба паяснiцельнай кнiгапiсі ад канца X да пачатку XIX стагоддзя / апрацаваў В. Ластоўскі. - Коўна : выдана коштам Беларускага цэнтра ў Літве, 1926. - VIII, 776 с. 

95 гадоў назад

 1931

• 1931 – адчынена мячэць, дзе спраўлялі набажэнствы глыбоцкія татары. Мячэць згарэла ў 1944 г. (Вярцінская, А.Мячэць у Глыбокім // Веснік Глыбоччыны.- 2004.- 20 сакавіка)

 85 гадоў назад

1941

• 1941-1944 – акупацыя Глыбоччыны нямецка-фашысцкімі войскамі
• 1941 – выйшаў у свет першы нумар падпольнай газеты “За свабоду” на беларускай мове (1941-1944?). (Перыядычны друк Глыбоччыны (1924-2020) : даведачнае выданне. – Глыбокае, 2020. – 139 с.)

80 гадоў назад

1946

• 1946 – адкрыліся Падсвільская гарпасялковая, Мнюцкая сельская бібліятэкі.
• 1946 – адкрыта Падсвільская раённая бальніца (Зінкевіч А. Слава краю – яго працавітыя людзі / А. Зінкевіч // Веснік Глыбоччыны. – 2014. – 23 жніўня. – С. 4).
• 1946 – устаноўлены помнік  ЛАБЗОВУ Уладзіміру Канстанцінавічу старшыні былога Асінаўскага сельсавета (тэрыторыя сучаснага Зябкаўскага сельсавета) у в. Зябкі. (Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць.- Мн., 1985.- С. 233).
• 1946, снежань – адкрылася Удзелаўская школа, сучасная ДУА “Удзелаўская дзіцячы сад-сярэдняя школа Глыбоцкага раёна”.

75 гадоў назад

1951

• 1951 – устаноўлены помнік У. І. Леніну на плошчы 17 верасня. У 2012 г. адпраўлены на рэстаўрацыю. (Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць Мн., 1985.- С. 227.)
• 1951 – устаноўлены помнік ахвярам фашызму (40 загінуўшых) у вёсцы Псуя
• 1951 – адкрыўся новы будынак раённага Дом культуры (Мядзелец, А. Гады пасляваеннага аднаўлення рэгіёна / А. Мядзелец // Веснік Глыбоччыны. - 2009. - 17 чэрв.)
• 1951 – адкрыта Марцэбылінская сельская бібліятэка, да 1955 г. – Літоўшчынская хата-чытальня, з 1955 па 2006 г.– Мярэцкаўская сельская бібліятэка).
• 1951, кастрычнік – створаны Дом піянераў (Цэнтр піянерскай работы і дзіцячых рухаў – Раённы цэнтр пазашкольнай работы). (Срэдзінская, Ю. “Краіне дзяцінства” – 50 год / Ю.Срэдзінская // Веснік Глыбоччыны.- 2001.- 5 снежня. – С. 2.)

 70 гадоў назад

 1956

• 1956 г. – адкрыта Гатаўшчынская сельская бібліятэка.

 65 гадоў назад

 1961

• 1961, 5 студзеня – пачало вяшчанне Глыбоцкае раённае радыё  (Сцяг камунізма.- 1961? - 7 студзеня.- С.1).; http://vg-gazeta.by)
• 1961 – адкрыўся міжкалгасны дом састарэлых у в. Забелле  (Сцяг камунізма.- 1961. – 13 ліпеня.- С. 3).
• 1961 – арганізаваны "Райбыткамбінат" (Глыбоцкае камунальнае ўнітарнае прадпрыемства бытавога абслугоўвання “Навінка”)   (Нікандрава, А. Калектыву - 45 год. / А.Нікандрава //Веснік Глыбоччыны.- - 22 сакавіка).
• 1961 – створана Глыбоцкая раённае аб'яднанне «Сельгастэхніка» (ОАО «Глыбокі аграсэрвіс») (1961 г.).  (Марцынкевіч, Р. “Райаграпрамтэхніцы” – 40 гадоў / Р.Марцынкевіч // Веснік Глыбоччыны. – 2001. – 30 мая.).
• 1961 – распачата будаўніцтва новай гасцініцы на 70 месц па вул. Маскоўскай, паблізу старога будынка гарадской лазні. (Веснік Глыбоччыны.- 2009.– 23 верасня.- С. 3).
• 1961, сакавік – выдзелены ўчастак (14,3 га) на ўскраіне Глыбокага для авіяпляцоўкі (аэрадрома). 

60 гадоў назад

1966

• 1966 – уведзены ў эксплуатацыю Пліскі ільнозавод (1966-2017). (Зінкевіч А. Слава краю – яго працавітыя людзі /А.Зінкевіч // Веснік Глыбоччыны. - 2014. – 23 жніўня. – С 4.)
  
• 1966 – устаноўлены помнік У. І. Леніну на на тэрыторіі СПТВ (УА “Глыбоцкі дзяржаўны коледж). (Дарагі і блізкі кожнаму // Шлях перамогі. —1976. — 13 сакавіка).
• 1966 – калгас “17 верасня,” на чале з старшынёй Л.К.Пугаўка (в. Бабічы), прымае гасцей Тыдня рускай літаратуры ў Беларусі, пісьменнікаў М.Святлова, М.Лужаніна, П.Панчанку і інш.
• 1966, 8 мая – адкрыты помнік брыгадзе імя Суворава (в. Псуя). (Захарчонак, Ф. Памяць людская не згасне // Веснік Глыбоччыны. – 2005. – 9 ліпеня).
  
• 1966 – пабудаваны Глыбоцкі піўзавод(1996-04.2005). (Глыбоччына: ілюстраваны летапіс краю.- Мн.: БЕЛТА, 2014.- с. 65)  
• 1966 – адкрылася Глыбоцкая дзіцяча-юнацкая спартыўная школа (ДЮСШ) (Дзяржаўная спецыялізаваная навучальна-спартыўная ўстанова “Глыбоцкая раённая дзіцяча-юнацкая спартыўная школа”).
  

 55 гадоў назад

 1971

• 1971, жнівень – створаны аддзел капітальнага будаўніцтва Глыбоцкага РВК (з 1972 г – упраўленне капітальнага будаўніцтва (УКС)) (Календарь государственных, профессиональных, религиозных праздников, районных мероприятий, памятных дат из истории района.- Глубокое, 2006.- 28 с.)
• Убачыла свет выданне Няфёд, У. І. Ігнат Буйніцкі ― бацька беларускага тэатра: вачыма сучаснікаў і ў памяці нашчадкаў / У. І. Няфёд. - Мінск : Навука і тэхніка, 1991. - 122, [2] с., [20] л. iл., партр., факсім.

50 гадоў назад

1976 

• 1976, май – арганізаваны саўгас імя Энгельса Глыбоцкага раёна. (Календарь государственных, профессиональных, религиозных праздников, районных мероприятий, памятных дат из истории района.- Глубокое, 2006.- 28 с.; Коллективное хозяйство (колхоз) имени Энгельса, д. Шуневичи Обрубского сельского Совета Глубокского района Витебской области (1950-1975)
• 1976 – арганізаваны саўгас «Прагрэс» Глыбоцкага раёна (з 2014 г. ААТ «Шуневічы”) (1976-09.2005). (Календарь государственных, профессиональных, религиозных праздников, районных мероприятий, памятных дат из истории района.- Глубокое, 2006.- 28 с.)
• 1976 – заснавана Глыбоцкая школа грэка-рымскай брацьбы. Сярод яе выхаванцаў майстры і кандыдаты ў майстры спорту, першаразраднікі. Гэтым яны абавязаны трэнеру-энтузіясту А.І.Кузняцову. (Веснік Глыбоччыны.– 2001.– 26 снежня.– С.1).
• 1976 – створана арганізацыя “Райсельэнерга”. (Веснік Глыбоччыны.– 2001.– 26 снежня.– С.1)
• 1976 – устаноўлены надмагільны помнік І. Буйніцкаму (в. Празарокі) 
• 1976 – адкрыты помнік на месцы партызанскага аэрадрома (Псуеўскі сельсавет)

 45 гадоў назад

 1981 

 40 гадоў назад

 1986

• 1986 – адкрыты помнік спаленым вёскам Глыбоцкага раёна ў в. Лаўрынаўка. (Шлях перамогі.- 1986.- 3 ліпеня)
• 1986 – Выйшла ў свет выданне Жарнасек, І Ліст да сына: апавяданні / Ірына Жарнасек. - Мінск : Мастацкая літаратура, 1986. - 155, [2] с. - (Першая кніга празаіка)

35 гадоў назад

1991

• 1991, 17 верасня – адбылася І-я навукова-практычная краязнаўчая канферэнцыя “Гісторыя Глыбоцкага края”.
• 1991 – Глыбоцкі дэндралагічны сад аб'яўлены помнікам прыроды рэспубліканскага значэння. (Ломако, В. Сохраним и приумножим // Веснік Глыбоччыны.— 1997.— 25 апреля).

 30 гадоў назад

 1996

• 1996 – устаноўлены помнік помнік “Самалёт СУ”. (Недзведзь, Г. Назаўжды прызямліўся ў Глыбокім // Веснік Глыбоччыны. – 1996).
• 1996 – пабудаваны храм (малельны дом) Святога Раўнаапостальнага Князя Уладзіміра ў в. Узрэчча. Адносіцца да Глыбоцкага благачыння.

25 гадоў назад

2001

• 2001, студзень – убачыў свет 8-тысячны нумар раённай газеты "Веснік Глыбоччыны". (Веснік Глыбоччыны.– 2001.– 26 снежня.– С.1).
• 2001 – на тэрыторыі Прошкаўскага лясніцтва закладзена алея памяці В. А. Ламака (в. Прошкава). (Шыпко, метадыст экалагічнага цэнтра // Чалавек жыве прыродай / А.Шыпко, метадыст экалагічнага цэнтра . – Веснік Глыбоччыны. – 2001. – №37. – 9 мая).

20 гадоў назад

2006

• 2006, студзень – Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 36 ад 20.01.2006 г. зацверджены Герб і сцяг горада Глыбокае. (Геральдычным сімвалам Глыбокага — 15 гадоў // Веснік Глыбоччыны. — 2021. — 20 студзеня. — С.1, 5). 
  
• 2006 – адкрыўся Беразвецкі жаночы манастыр у гонар Архістраціга Божыя Міхаіла.
• 2006– выйшаў з друку зборнік вершаў Зінкевіч, Г. Шляхам любові: вершы / Ганна Зінкевіч. - Мінск : Беларускі кнігазбор, 2006. - 91, [1] с.

15 гадоў назад

2011

• 2011 (сакавік) – адкрыты адноўлены помнік загінуўшым землякам у в .Ломашы.
• 2011, 22 жніўня — адкрыты адноўлены помнік загінуўшым землякам у в. Прыпернае (Абрубскі с/с).
• 2011, 3 ліпеня – устаноўлены помнік Сабалеўскаму Юрыю Аляксандравічу  па вул. Сабалеўскага г. Глыбокае.
• 2011– асвечаны новы будынак касцёла Найсвяцейшага Сэрца Ёзуса ў Падсвіллі. 

• Выйшлі з друку выданні:
• 2011– Ластоўскі, В. Бяздоннае багацце: Апавяданні, легенды, казкі, аповесці: Для ст. шк. узросту / Вацлаў Ластоўскі. - Мн. : Юнацтва, 2001. - 203, [1] с., [4] л. іл.
• 2011 – выйшаў першы нумар часопіса “Каталіцкі веснік” на беларускай і рускай мовах. Крыніца : Перыядычны друк Глыбоччыны (1924-2020) : даведачнае выданне. – Глыбокае, 2020. – 139 с.
• 2011– Баравік, М.  Прымі, душа, таямніцу: [зборнік вершаў] / Марыя Баравік. - Глыбокае : Прэфект-інфо, 2011. - 78 с., [1] с. іл.
• 2011– Баравік, М. Камень смутку : [ зборнік вершаў] / Марыя Баравік. - Глыбокае : Прэфект-інфо, 2011.
• 2011– Мароз, Г. Душэўная скарбонка: паэзія / Галіна Мароз. - Мінск : Печанко А. Г., 2011. - 103, [1] с.

10 гадоў назад

2016

• 2016 – заснаваны Санаторна-курортны комплекс «Пліса» 

• Выйшлі з друку выданні:

• 2016 – Культурно-просветительская работа на территории западного региона Витебщины: 1944-1950 гг.: Документы и материалы. — Мінск : Колорград, 2016. — 302 с. ил., - [Зборнік архіўных матэрыялаў, падрыхтаваны калектывам Глыбоцкага занальнага архіва]
• 2016 – Жыгуноў, А. У храме радасці і смутку / Алесь Жыгуноў. - Мінск : Харвест, 2016. - 189, [1] с. - (Бібліятэка Саюза пісьменнікаў Беларусі).

5 гадоў назад

2021

• 2021, 1 верасня — у Глыбоцкім дзяржаўным прафесійным ліцэі адкрыты  цэнтр дакладнага земляробства і падпісаны дагавор аб адкрыцці філіяла кафедры сельскагаспадарчых машын факультэта механізацыі сельскай гаспадаркі Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі. (Веснік Глыбоччыны.- 2021.- 2 верасня).

Выйшлі з друку выданні:

• 2021 – Па родных мясцінах: зборнік даследчых прац настаўнікаў і навучэнцаў Іўеўскага і Глыбоцкага раёнаў / Інстытут гісторыі НАН Беларусі, Міжнародны дзяржаўны экалагічны інстытут імя А. Д. Сахарава Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, Рыма-каталіцкі касцёл у Беларусі. - Мінск : ІВЦ Мінфіна, 2021. - 359 с. - (Серыя "Беларусь і Эдвард Вайніловіч").
• 2021 – Разрушение Глубокого (Глубокое, Беларусь) / The destruction of Glubokie (Hlybokaye, Belarus) / original book edited by M. and Z. Rajak. / Разрушение Глубокого (Глубокое, Беларусь) / оригинальная книга под редакцией М. и З. Раяк. - New York : JewishGen, 2021. - XVIII, 443 с. – [халакост, гета].
• 2021 – Осипова, Е. Жизнь: рассказы / Елена Осипова. - Минск : Колорград, 2021. - 82 с.

 ***

СТУДЗЕНЬ

• 9 студзеня – 75 год з дня нараджэння Феакціста ФЯДОТАВА (1951 г., в. Новае Запалоўе былога Пліскага раёна), паэта з Наваполацка. 
• 31 студзеня 1901 г. – 125 год з дня нараджэння АСЯНЕНКА Васіля Мікалаевіча, Героя Сацыялістычнай Працы (01.1916 – 13.06.1977) (Волкаў, І. Заўсёды ў люднай грамадзе: 60-70-я гады Глыбоччыны. // Шлях перамогі.- 1989.- № 101.- 1 студзеня)

ЛЮТЫ

• 22 лютага – 80 гадоў з дня нараджэння Марыі Якаўлеўны БАРАВІК (1946), паэткі, аўтара шматлікіх паэтычных зборнікаў. (Баравік Марыя // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. / рэдкал.: І. Э. Багдановіч [і інш.]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 1992. – Т. 1 : Абуховіч–Ватацы. – С. 548–549). 
• 25 лютага – 120 гадоў з дня нараджэння КАРУЗА Паўла Іосіфавіча (25.02.1906-1988), ураджэнца Глыбоцкага раёна, беларускага фалькларыста, музыкаведа, кампазітара, харавога дырыжора, аўтара песень. (Глыбоччына. Зямля, любімая навечна, дзе Доўгае і Беразвечча.... – Мн.: Літаратура і мастацтва, 2012.- С. 43).
  

САКАВІК

• 13 сакавіка – – 80 гадоў з дня нараджэння Валянціны Уладзіміраўны БАХІР(1956, г. Лепель) самадзейнай паэткі, аўтара вершаваных зборнікаў “Посели в своём серце любовь” (2009), “Пусть говорят” ( 2012 ).
  
• 27 сакавіка – 135 гадоў з дня нараджэння ДУШЭЎСКАГА (Дуж-Душэўскага) Клаўдзія Сцяпанавіча(27.3 [паводле іншых звестак 04.1891, г. Глыбокае – 25.2.1959]), архітэктара, аўтара праектаў жылых і грамадскіх будынкаў у Літве. (Рудовіч, С. Палітык, асветнік, дойлід / С. Рудовіч // Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Глыбоцкага раёна. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 1995. – С. 126–130).

КРАСАВІК

• 23 красавіка – 80 гадоў з дня нараджэння БАГУШЭВІЧА Юрыя Барысавіча (04.1946 г. – 20.12.2022 ), мастак-манументаліст, ураджэнец г. Глыбокае. 
• 29 красавіка – 75 гадоў з дня нараджэння Лізаветы Міхайлаўны ДЗМІТРЫЕВАЙ (1951, в. Чабаны Глыбоцкага раёна), заслужанай настаўніцы Рэспублікі Беларусь, краязнаўцы, стваральніка сацыяльна-геаграфічнага “Атласа Глыбоцкага раёна”, лаўрэата звання “Чалавек года Віцебшчыны” (Л. Дзмітрыева: сутнасць жыцця не ў гадах, а ў справах.– Веснік Глыбоччыны. – 2021. – 5 мая)

 МАЙ

 ЧЭРВЕНЬ

• 13 чэрвеня – 140 гадоў з дня нараджэння ВОЛІНА Барыса Міхайлавіча, (06.1886–15.02.1957), ураджэнца г. Глыбокае, савецкага дзяржаўнага і палітычнага дзеяча, публіцыста (Карніловіч, Э. А. Прафесіянал рэвалюцыі / Э. А. Карніловіч // Шлях перамогі (Глыбокае). – 1986. – 6 лістап. – С. 2 ; 25 ліст. – С. 2 ; 2 снеж. – С. 2 ; 9 снеж. – С. 2 ; 16 снеж. – С. 2 ; 23 снеж. – С. 2.); Волін Б.М. // Шлях перамогі.- 1989.- 22 красавіка.- С.2).
• 10 чэрвеня– 85 гадоў з дня нараджэння МАКАТУНА Віктара, фізікахіміка, доктара хімічных навук. (1941 г., в.Шуневічы Глыбоцкага р-на) 
  
• 25 чэрвеня – 85 гадоў з дня нараджэння ЛУПАЧ Сцепаніды Аляксандраўны (1941, х. Паўлава, Брэсцкая вобласць - 2023?), носьбіта нематэрыяльнай каштоўнасці “Выпечка хлеба”.
  

 ЛІПЕНЬ

• 22 ліпеня – 100 гадоў з дня нараджэннякраязнаўцы БУНТО Іосіфа Уладзіміравіча (07.1926 г. - 09.2016), краязнаўцы, укладальніка кнігі “Памяць. Глыбоцкі раён”. (“Кола дзён”: каляндар памятных дат Глыбоччыны.– СШ№2, Глыбокае, 2004.– С.20).

 ЖНІВЕНЬ

• 22 жніўня – 155 гадоў дня нараджэння БУЙНІЦКАГА Ігната Цярэнцьевіча (1861-1917, в. Празарокі Глыбоцкага раёна), беларускага акцёра, рэжысёра, заснавальніка нацыянальнага прафесійнага тэатра. (Няфёд, У. І. Буйніцкі Ігнат Цярэнцьевіч / У. І. Няфёд // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. / рэдкал.: І. П. Шамякін [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1984. – Т. 1 : Акапэла–Габелен. – C. 500–511).

 ВЕРАСЕНЬ

• 1 верасня – 75 гадоў з дня нараджэння Уладзіміра Уладзіміравіча  САУЛІЧА (1951, в. Мацясы Глыбоцкага раёна), беларускага драматурга, журналіста, публіцыста. (Сауліч Уладзімір // Пісьменнікі Віцебшчыны : даведнік / рэд. Ф. Сіўко. – Віцебск, 2001. – С. 71–72.

 КАСТРЫЧНІК

СНЕЖАНЬ

• 17 снежня –75 гадоў з дня нараджэння КАЛАКОЛЬЦАВА Мікалая Іванавіча (1951 г. - 2003), рэзчыка па дрэве, народнага майстра. (Федарыстава, Н. Дрэва жыцця // Веснік Глыбоччыны. - 1999. - 14 ліпеня).