165 год з дня нараджэння Эліэзер Бен-Іегуды

 Glubochane

 

Ben Ieguda Заснавальнік гебраізма, адрадзіў іўрыт у якасці сучаснай паўсядзённай мовы.

Эліэзер Бен-Іегуда (сапраўднае імя Эліэзер Перэльман) нарадзіўся 7 студзеня 1858 года ў сям'і Іегуды і Фейгі Перэльман у мястэчку Лужкі Віленскай губерні (цяпер Шаркаўшчынскі раён Віцебскай вобласці). Бацька хлопчыка памёр, калі Эліэзеру было ўсяго пяць гадоў.

У 13-гадовым узросце яго адправілі вучыцца ў ешыву (вышэйшая рэлігійная навучальная ўстанова ў яўрэяў) у Полацк. Кіраўнік ешывы, таемны прыхільнік свецкай адукацыі, пазнаёміў Перэльмана з творамі свецкай літаратуры на іўрыце. Аднак у хуткім часе дзядзька Эліэзера забраў яго з Полацка і адправіў вучыцца ў Глыбокае, дзе юнак пазнаёміўся з мясцовым грамадскім і рэлігійным дзеячам Шмуэлем Ёнасам.

Ёнас упэўніў Бен-Іегуду ў неабходнасці атрымаць свецкую адукацыю. Дачка Ёнаса Двойра навучыла Перэльмана рускай мове, і, пасля гадавой падрыхтоўкі да ўступных іспытаў, ён паступіў у рэальнае вучылішча Двінска, якое скончыў у 1877 г.

Барацьба балканскіх народаў за вызваленне ад Турцыі і звязаная з гэтым руска-турэцкая вайна 1877 – 1878 гг. нарадзілі ў Эліэзера Перэльмана ідэю магчымасці адраджэння яўрэйскага народа на яго гістарычнай радзіме. Ён вырашыў пасяліцца ў Палестыне і ў 1878 г. адправіўся ў Парыж вывучаць медыцыну, каб набыць прафесію.

Праз год у Парыжы Перэльман апублікаваў у газеце "ха-Шахар" артыкул "Пякучае пытанне", у якім упершыню сфармуляваў ідэю стварэння ў Палестыне духоўнага цэнтра для ўсяго яўрэйскага народа. А найважнейшым элементам адраджэння этнасу ён лічыў адраджэнне іўрыту ў якасці мовы паўсядзённых зносін. Артыкул быў падпісаны псеўданімам Бен-Іегуда, які з гэтага моманту становіцца новым імем Эліэзера Перэльмана.

У Парыжы 20-летні юнак захварэў на сухоты. Вучобу прыйшлося перапыніць, і ён прыняў рашэнне паскорыць свой пераезд у Палестыну. З гэтай мэтай малады чалавек пакінуў вывучэнне медыцыны і паступіў у настаўніцкую семінарыю.

У 1881 годзе Бен-Іегуда пераехаў у Іерусалім. Яго дом стаў першым у горадзе, дзе гаварылі толькі на іўрыце.

Пасля зацвярджэння брытанскага мандата над Палестынай Бен-Іегуда разам з Аўраамам Усышкіным здолеў упэўніць брытанскага вярхоўнага камісара Сэмюэла абвясціць іўрыт адным з трох афіцыйных моў краіны, нараўне з англійскай і арабскай.

Бен-Іегуда распрацаваў таксама школьную праграму для навучання на іўрыце. Усё жыццё ён працаваў над пашырэннем слоўнікавага запасу мовы, уводзячы ў яго (у адпаведнасці са структурай і логікай іўрыту) новыя словы. Шмат у чым распаўсюджванню ідэй Бен-Іегуды спрыяла газета, якую ён выдаваў з 1884г. на іўрыце. Стварыў 17-томны "Поўны слоўнік старажытнаяўрэйскай мовы і сучаснага іўрыту" і заснаваў Акадэмію мовы іўрыт, якая сёння займаецца ўдасканаленнем мовы.

Памёр Эліэзер Бен-Іегуда 16 снежня 1922 года ў Іерусаліме.

У дзень нараджэння Эліэзера Бен-Іегуды адзначаецца Нацыянальны дзень мовы іўрыт. Амаль у кожным горадзе Ізраіля маецца вуліца імя  Бен-Іегуды. УІерусаліме ў яго гонар названы бульвар. Иерусалиме его именем назван бульвар. ,

Beh Ieguda autar bjusta Maguchy V.V. .JPGУ 2012 годзе ў Глыбокім устаноўлены бюст Эліэзера Бен-Іегуды, аўтар -- скульптар Магучы В.В. член Беларускага саюза мастакоў.

Пошук па сайту

Russian Belarusian Chinese (Traditional) English French German Italian Spanish
Версия для слабовидящих

Banner 2 belyj fon

Simvaly RB

kulturaby

2024 gk

80 гадоў вызвалення Беларусі

mchs

pravo.by logo main

glub rik

02

kidspomogut.by

nlbby1

vlib

vggazetaby

afgan

uni

vit

Vitebskie vesti

pomogut.by

scyag gerb

ncpi

qr

 

Счетчик посещений

Сёння 192

Учора 341

За тыдзень 1671

За месяц 3737

Усяго 185032

Перыяд:

2018-01-01 - 2024-12-13

Зарэгістравалася: 286