На працягу 2023 года у суполцы Глыбоцкай раённай бібліятэкі будзе рэалізоўваца праект "Парада пастаяннага чытача". Яго сутнасць заключаецца ў тым, што падказку па чытанні кніг будуць даваць... Правільна! Глядзіце назву праекта.
Першым удзельнікам нашага праекта, што сімвалічна, стаў паэт і (што нам вельмі прыемна) пастаянны чытач Глыбоцкай цэнтральнай раённай бібліятэкі Алесь Жыгуноў:
– Раю пачытаць тысячы кніг. А калі выбіраць адну, то хай гэта будзе адна з ваенных кніг Васіля Быкава. Бо там – пра Чалавека з вялікай літары. Такіх людзей сённы вельмі мала. На жаль. І няхай Вашай першай прачытанай кнігай Васіля Быкава будзе аповесць "Сотнікаў".
Пасля некалькіх хвілін роздуму Алесь Міхайлавіч дадаў:
– Раю прачытаць лепшую кнігу Івана Шамякіна "Атланты і карыятыды".
► Васіль Быкаў "Сотнікаў"
Гісторыю стварэння аповесці аўтар абазначыў так: «Перш за ўсё і галоўным чынам мяне цікавілі два маральныя моманты, якія, спрасціўшы, можна сфармуляваць так: «Што такое чалавек перад знішчальнаю сілай бесчалавечых абставінаў? На што ён здольны, калі магчымасці абараніць жыццё вычарпаны ім да канца і прадухіліць смерць немагчыма?»
Васіль Быкаў згадаў пра выпадак, які адбыўся ў жніўні 1944 году, калі праязджаючы міма палонных ён убачыў знаёмы твар колішняга саслужыўца, які з восені 1943 году лічыўся забітым. Гэты чалавек быў пасмяротна ўдастоены высокай узнагароды за стойкасць, праяўленую ў цяжкім баі на Дняпроўскім плацдарме. «Аб ім расказвалі новаму папаўненню, аб яго подзвігу праводзілі гутаркі, на яго вопыце вучылі ваяваць. А ён вось сядзеў цяпер перада мной у прапацелым нямецкім кіцелі з трохкаляровым шаўронам на рукаве, на якім красамоўна паблісквалі тры знаёмыя літары «РОА»»
Гісторыю гэтага саслужыўца аўтар называе «сумнай і адначасна страшнай у сваёй знішчальнай прастаце».
«Аказваецца, у тым памятным баі на плацдарме ён не быў забіты, а быў толькі паранены і трапіў у палон. У лагеры, дзе ён апынуўся, сотнямі паміралі з голаду, а ён хацеў жыць і, надумаўшы абхітрыць немцаў, запісаўся ва ўласаўскую армію з надзеяй знайсці момант і перабегчы да сваіх. Але, як на тое ліха, здатнага моманту ўсё не было, фронт знаходзіўся ў жорсткай абароне, а за ўласаўцамі строга сачылі немцы. З самага пачатку нашага наступлення яму давялося прыняць удзел у баях супраць сваіх, хоць, зразумела, ён страляў угору: ці ж ён вораг сваім? — суцяшаў ён сябе. Урэшце аказаўся ў палоне, вядома ж, здаўся сам, інакш бы тут не сядзеў...»
Гэтая гісторыя, паводле ўласнага прызнання, прывяла Быкава да асэнсавання той маральнай ідэі, якая паслужыла асновай аповесці «Сотнікаў».
► Раман Івана Шамякіна «Атланты і карыятыды» ў свой час набыў фенаменальную папулярнасць не толькі ў Беларусі. Здольнасць пісьменніка пранікаць у побыт савецкага грамадзяніна - партыйнага работніка, старшыні калгаса, дойліда, медыка - прынесла яму заслужаную вядомасць. Партрэт галоўнага героя - архітэктара Максіма Карнача - шмат у чым спісаны з сябра Івана Шамякіна, драматурга Андрэя Макаёнка, вядомага сваім жыццялюбствам, гумарам, прыхільнасцю да жанчын. Пісьменнік проціпаставіў свету чыноўнікаў і бяздарных архітэктараў накшталт Макаеда людзей творчых, жывых, шчырых. І пераканаў чытача, што менавіта яны - сапраўднае апірышча грамадства, яго атланты і карыятыды.
